Akademia Krakowska
Akademia Krakowska (inne nazwy: łac. Studium Generale, Szkoła Główna Koronna, Szkoła Główna Krakowska, Uniwersytet Krakowski, Uniwersytet Jagielloński) – najstarsza polska uczelnia wyższa, jeden z najstarszych uniwersytetów na świecie, mieszczący się w Krakowie. Najlepszy uniwersytet w Polsce według ogólnoświatowego rankingu publikowanego przez The Times Higher Education Supplement[2]. W Światowym Rankingu Uniwersytetów plasuje się pomiedzy miejscem 303 a 401.[3] Jako jedyna uczelnia w kraju, Uniwersytet Jagielloński jest członkiem wielu stowarzyszeń zrzeszających najbardziej prestiżowe uniwersytety świata, m.in. Grupy Coimbra czy Europaeum.
Akademia powstała w 1364 roku z inicjatywy Kazimierza III Wielkiego, odnowiona i unowocześniona przez Jadwigę Andegaweńską i Władysława II Jagiełłę. W XIX wieku nadano mu nazwę Umiwersytet Jagielloński, by podkreślić jego związki z tą dynastią.
Historia
Uniwersytet w Krakowie, który funkcjonował wówczas pod nazwą Studium Generale, powstał staraniem króla Kazimierza III Wielkiego 12 maja 1364. Był zatem drugim uniwersytetem, po uniwersytecie praskim, który powstał w tej części Europy. Wzorowany był na Uniwersytecie Bolońskim. Faktycznie swoją działalność rozpoczął dopiero w 1367, prowadząc wykłady na trzech wydziałach: sztuk wyzwolonych (1 katedra), medycyny (2 katedry) i prawa (8 katedr, w tym 5 prawa rzymskiego). Papież nie zgodził się na powołanie najbardziej prestiżowego wydziału teologii. Ustrój wewnętrzny oparty był na samorządzie studentów niezależnym od czynników kościelnych. Po raz pierwszy w historii studenci prawa po wykładach mieli odbywać swego rodzaju praktyki w sądach. Krakowskie studium generale ukończyło tylko 6 osób na wydziale artium. Niestety rychła śmierć króla w 1370 oraz brak zainteresowania u Ludwika Węgierskiego doprowadziła do zaniechania jego działalności. Z dorobku naukowego zachowały się kodeksy z 1367 in castro Cracoviensi seu in universitate studii oraz z 1369 per manus cuisdam studentis.
W 1400 roku wznowił swoje nauczanie dzięki osobistym zabiegom królowej Jadwigi Andegaweńskiej na dworze papieskim w Awinionie. W swoim testamencie królowa zapisała krakowskiej uczelni swój majątek osobisty. Klejnoty królowej umożliwiły odnowienie uniwersytetu w pełnym kształcie, z czterema wydziałami typowymi dla średniowiecznych uniwersytetów. Spośród nich najważniejszy był wydział teologiczny, który dla każdego profesora był ukoronowaniem kariery naukowej. Akademia Krakowska była pierwszym uniwersytetem w Europie posiadającym samodzielne katedry matematyki i astronomii.
W XV i na początku XVI wieku Akademia Krakowska przeżywała okres rozkwitu. Studiowali na niej także studenci zagraniczni. Wówczas to dyrektorami uczelni byli Stanisław ze Skarbimierza i Paweł Włodkowic. Znana była krakowska szkoła matematyczna i astrologiczna. W Krakowie studiował Mikołaj Kopernik, a także wielu późniejszych profesorów zachodnioeuropejskich. Kraków był też ważnym ośrodkiem naukowym nauk alchemicznych, której uczyli profesorowie medycyny.
